ابر چالش‌های داخلی و خارجی پیش روی دکتر پزشکیان در سیاست خارجی

به گزارش آوای تبریز، دکتر افشار سلیمانی درباره ابر چالش‌های داخلی و خارجی پیش روی دکتر پزشکیان در سیاست خارجی نوشت

تحولات مهم کنونی در نظام بین الملل

سیاست اعلامی “تعامل با جهانِ “رئیس جمهور منتخب را با چالش‌های زیادی مواجه خواهد کرد که تیتر وار بشرح ذیل به آنها اشاره می‌کنم. بدیهیست هر کدام از مواردی که به آنها خواهم پرداخت نیازمند بررسی و تحلیل جداگانه خواهد بود که می‌تواند هریک از آنها نیازمند چند جلسه با حضور کارشناسان سیاسی مستقل باشد:

الف: چالش‌های داخلی

۱- عدم اجماع و سازگاری در رویکرد و عملکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی

۲-تعدد مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیری در سیاست خارجی

۳- عدم تعریف دقیق منافع ملی در جمهوری اسلامی

۴- عدم توازن در سیاست خارجی

۵- نگاه آرمانگرایانه (نه واقعگرایانه) به نظام بین الملل

۶- ارجحیت نگاه شعارگونه بر نگاه عملگرایانه

۷- تاثیر پذیری از روسیه وچین تحت تاثیر آمریکا ستیزی و اسرائیل ستیزی و غرب ستیزی

۸- دور کردن کارشناسان و مدیران شایسته از وزارت امورخارجه و میدان دادن به افراد متملق و فرصت طلب (والبته در همه جای سیستم جمهوری اسلامی )

۹- تضعیف موقعیت اقتصادی ایران و وضعیت معیشتی مردم و کاهش حمایت ملی از عملکرد دستگاههای دولتی که موجب کاهش مشروعیت‌سیستم شده است .این بحران در جریان انتخابات اخیر مجلس و ریاست جمهوری بوضوح مشاهده شد. از آنجا که حمایت ملی به موازات مولفه های اقتصادی ،نظامی ، سیاسی ، فرهنگی و دیپلماسی یکی از پارامترهای ثابت موثر در سیاست خارجی محسوب می‌شود استفاده ابزاری بازیگران بین المللی ازاین مقوله می‌تواند بر چالش‌های موجود بیفزاید.

۱۰- وجود جزایر قدرت و گروه های فشار داخلی که منافع خود را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند.

ب-چالش‌های خارجی

۱- قرار داشتن آمریکا در فضای انتخابات ریاست جمهوری که در ماه نوامبر ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد و رئیس جمهور جدید از ژانویه ۲۰۲۵ شروع به کار خواهد کرد .از این رو در چند ماه اول دولت جدید آمریکا امکان مذاکره اعم از مستقیم یا غیرمستقیم و نتیجه بخش نبودن آن حتی در صورت انجام مذاکره وجود نخواهد داشت .

۲- تحولات در خاورمیانه بویژه جنگ  اسرائیل در غزه و کشانده شدن نسبی حزب الله لبنان و انصار الله و..‌ به این جنگ و چگونگی برقراری صلح  ودر مجموع مقوله صلح فلسطین -اسرائیل  یکی از مهمترین چالش‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.

که بدون حل آن مناسبات ایران با غرب وبویژه امریکا‌ رو به بهبود نخواهد گذاشت.

۳- جنگ روسیه علیه اوکراین و تاثیر آن در مناسبات قدرت در نظام بین الملل با توجه باینکه قدرت‌های بزرگ غربی، ایران را حامی و کمک کننده به روسیه در این جنگ می‌دانند.

۴- فرصت‌های ازدست رفته در زمینه های انرژی و ترانزیت انرژی و خطوط حمل ونقل بین المللی درسایه  سیاست خارجی ایران که غرب مصمم به دور زدن ایران و روسیه  در این زمینه ها شده است.

۵- ادامه تحریم‌های بین المللی آمریکا علیه ایران

۶- قرار داشتن ایران در لیست سیاه FATF

۷- پایان یافتن زمان برجام در اکتبر ۲۰۲۵ و احتمال استفاده از اسنپ بک (سیستم ماشه ) ازسوی امریکا وغرب که موجب بازگشت همه تحریم‌های بین المللی گذشته خواهد شد.

۸- عدم حضور ایران در اتحادهای اقتصادی و سیاسی موثر جهانی

۹-  تضعیف موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئو اکونومیکی ایران و ازدست رفتن فرصتهای استراتژیک در زمینه های اقتصادی و امنیتی

۱۰- تنش موجود با برخی از کشورهای همسایه و کاهش اعتماد متقابل بین همسایگان و ایران در سایه نبود استراتژی سیاست خارجی مبتنی بر منافع ملی ، واقعگرایی و عملگرایی

دکتر افشار سلیمانی

سفیر دولت اصلاحات در جمهوری آذربایجان و کارشناس وتحلیلگر مسائل سیاست خارجی