به گزارش آوای تبریز،خانه تاریخی منتسب به باقرخان در مساحت چهار هزار و ۶۰۰ مترمربع در کوچه «سالار دربندی» تبریز در محله تاریخی «خیاوان» واقع شده است که در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، اما با این حال موضوع تملک و احیای این خانه قدیمی که زمان بنای آن حداقل به دوران قاجاریه بر می گردد، طی سال های متمادی به سرانجام نرسیده است که این امر برای دوستداران تاریخ و فرهنگ قابل قبول نیست.
مشاهدات خبرنگار ایرنا از محل خانه منتسب به باقرخان حاکی است، به دلیل عملیاتی نشدن مساله مالکیت، این خانه روز به روز به نابودی نزدیک تر می شود و بر همین اساس کل سقف مجموعه، فرویخته و این احتمال وجود دارد که با تداوم وضع نابسامان کنونی، سازه اصلی دچار آسیب اساسی شود و یکی دیگر از آثار و ابنیه های تاریخی و فرهنگی تبریز از بین برود.
با توجه به جایگاه و شان و منزلت سرداران راه آزادی ایران زمین از دست استعمار و استبداد که در آن شخصیت هایی نظیر ستارخان و باقرخان به عنوان رهبران نهضت مشروطه خواهی نقش اصلی و برجسته ای داشتند، بی توجهی به خانه باقرخان را می توان بی توجهی به حفظ هویت فرهنگی کشور تعریف و تفسیر کرد و باید مسئولان امر نسبت به تسریع در مالکیت این محل اهتمام بیشتری داشته باشند.
تملک چالش اصلی احیای خانه باقرخان است
معاون میراث فرهنگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی گفت: موضوع تملک خانه تاریخی و قدیمی باقرخان را جزو مصوبات دور اول سفر استانی هیات دولت به آذربایجان شرقی در خرداد ماه سال ۱۴۰۱ اعلام و اظهار کرد: در این مصوبه اعتباراتی برای تملک خانه به صورت ۵۰ / ۵۰ بین شهرداری تبریز و میراث فرهنگی استان تخصیص یافت.
وحید نواداد گفت: بلافاصله مقدمات تملک این خانه در دستور کار میراث فرهنگی آذربایجان شرقی و شهرداری تبریز قرار گرفت و اکنون حدود ۵۰ درصد موضوع به انجام رسیده است، اما این میزان از تملک به لحاظ تعدد افراد توافق شده بیشتر اما از نظر متراژ پایین تر است.
وی با بیان اینکه مساله مالکیت خانه منتسب به باقرخان به علت تعدد وراث این مکان تاریخی فرآیند اداری طولانی داشته است، یادآور شد: متاسفانه تعدادی از این افراد مبلغ توافق شده سال ۱۴۰۱ را قبول ندارند.
وی با اشاره به اینکه قیمت گذاری زمین فوق توسط کارشناسان مربوطه صورت گرفته بود، ادامه داد: در این راستا سهم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی که ۹۰۰ میلیارد ریال بود، هزینه و همین میزان نیز از سوی شهرداری به مالکان و وراث پرداخت شد.
نواداد اجرای عملیات مرمت و بازسازی خانه باقرخان را بسیار سخت تر از تملک آن دانست و با تاکید بر اینکه این عملیات باید مهندسی شده، فنی و بدون کوچکترین لطمه به بنای اصلی اجرایی شود، ابراز امیدواری کرد با تعامل بین سازمانی و همکاری شهرداری مراحل تملک خانه باقرخان به پایان رسیده و در سریع ترین زمان ممکن عملیات بازسازی و مرمت آن شروع شود.
به گفته وی اثر یاد شده اکنون به صورت مخروبه درآمده است و تا زمانی که مساله مهم تملک حل نشده است، خطر همچنان این بنا را تهدید می کند.
نواداد ادامه داد: در صورت رفع مشکلات حقوقی ناشی از تملک خانه باقرخان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی مطالعات احیا و مرمت را شروع می کند.
۹۰ درصد خانه باقرخان از بین رفته است
در همین ارتباط مسئول پروژه های مرمتی شهرداری منطقه هشت تاریخی و فرهنگی تبریز نیز ، گفت: بروز مشکل حقوقی در زمینه تملک خانه باقرخان چالش اصلی احیا و مرمت این خانه تاریخی است که باید به هر طریق ممکن و با هماهنگی بین شهرداری و میراث فرهنگی حل و فصل شود.
الناز سیاسی مقدم توقعات بیش از حد توان و عرف از سوی وراث و مالکان خانه مزبور را دلیل اصلی راکد ماندن پروژه مرمتی این اثر عنوان و اظهار کرد: تا زمانی که مساله تملک و آزادسازی کل مجموعه عملیاتی نشود، هیچ گونه طرح احیا و مرمت و بازسازی میسر نخواهد شد.
وی با بیان اینکه برآوردهای کارشناسی نشان می دهد ۹۰ درصد خانه منتسب به باقرخان از بین رفته است، یادآور شد: هر چند این خبر برای اهالی میراث فرهنگی و دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران و آذربایجان تاثر برانگیز است، اما چون سازه بنا پابر جاست، می توان طبق نقشه های مستند و تصاویر تاریخی نسبت به انجام مطالعات بازسازی اقدام کرد.
سیاسی مقدم یادآور شد: شهرداری منطقه هشت فرهنگی و تاریخی تبریز بنا به وظیفه و مسئولیت خود حتی مشاور برای مرمت خانه باقرخان را نیز انجام داده است، اما بدون حل مشکل حقوقی نی توان این طرح ها را عملیاتی کرد.
به گفته وی در طرح مطالعاتی شهرداری تبریز، تمام جوانب احیا و بازسازی خانه باقرخان در قالب تاسیسات، محوطه سازی و آسیب شناسی بنا در نظر گرفته شده است.
خانه تاریخی منتست به باقرخان متعلق به حاج رضا طوبی از معتمدان و تجار بنام تبریز و از خویشان باقرخان سالار ملی است، اما پژوهشگران تاریخ معتقدند که این خانه اگر حتی متعلق به باقرخان نباشد، به دلیل اینکه مرکز فرماندهی جبهه «خیاوان» در جنگ های ۱۱ ماهه مشروطه تبریز بوده است، به عنوان یک «مکان- رویداد»، ارزش صیانت و مرمت و بازسازی دارد.
باقرخان مشهور به سالار ملی ریاست مجاهدین محله خیاوان تبریز در دوره مشروطه را بر عهده داشت و همراه با ستارخان به جنگ مسلحانه با قشون دولتی که تبریز را در محاصره داشت، پرداخت و بعدها در مجلس شورای ملی لقب سالار ملی را گرفت.
ثبت دیدگاه