به گزارش آوای تبریز، آذربایجان شرقی، به‌ویژه شهر تبریز، سال‌ها به عنوان قطب مهمی در صنعت قطعه‌سازی ایران شناخته شده است. این استان با برخورداری از نیروهای ماهر، زیرساخت‌های صنعتی و سابقه بلندمدت تولید در حوزه قطعه‌سازی، نقشی تعیین‌کننده در تأمین قطعات خودرو و ماشین‌آلات کشور داشته است. اما امروز، این صنعت درگیر بحرانی عمیق است؛ بحرانی که ریشه در تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات شدید ارزی، و سوءمدیریت داخلی دارد.
نخستین و مهم‌ترین چالش، تحریم‌ها و محدودیت‌های واردات مواد اولیه و تجهیزات است. بسیاری از قطعات، ابزارآلات دقیق، قالب‌ها و مواد اولیه مورد نیاز قطعه‌سازان، به واردات وابسته‌اند. در سایه تحریم‌ها، دسترسی به این اقلام یا غیرممکن شده یا با هزینه‌های چندبرابری و مسیرهای واسطه‌ای غیرشفاف همراه است. این موضوع نه‌تنها قیمت تمام‌شده محصولات را افزایش داده، بلکه کیفیت و سرعت تولید را نیز به‌شدت کاهش داده است.
در کنار تحریم، بی‌ثباتی مزمن نرخ ارز، نفس تولیدکنندگان را گرفته است. قطعه‌سازان تبریزی مجبورند قیمت‌گذاری، خرید مواد اولیه و فروش نهایی را در محیطی انجام دهند که روزانه با تغییرات نرخ ارز مواجه است. عدم پیش‌بینی‌پذیری بازار ارز، باعث توقف پروژه‌های توسعه‌ای، کاهش سرمایه‌گذاری، و در مواردی تعطیلی کامل واحدهای صنعتی شده است.
مشکل دیگر، نبود حمایت مؤثر و هدفمند از سوی نهادهای دولتی و بانکی است. وعده‌هایی مانند تسهیلات ارزان‌قیمت، حمایت از تولید داخلی، یا تسهیل واردات مواد اولیه، عمدتاً در حد شعار باقی مانده‌اند. بروکراسی سنگین، فساد در روند تخصیص ارز نیمایی، و عدم تخصیص واقعی اعتبارات به تولیدکنندگان واقعی، بسیاری از قطعه‌سازان را از چرخه رقابت خارج کرده است.
از سوی دیگر، صنعت قطعه‌سازی استان درگیر رقابت نابرابر با شرکت‌های خصولتی یا وابسته به نهادهای خاص شده است. این شرکت‌ها به منابع مالی و رانت‌های وارداتی دسترسی دارند، در حالی‌که قطعه‌سازان مستقل تبریزی باید با هزینه‌های سرسام‌آور و محدودیت‌های گمرکی بجنگند.
فرسودگی ماشین‌آلات، مهاجرت نیروی متخصص، کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده و ضعف در صادرات نیز بر عمق بحران افزوده‌اند. کارخانه‌هایی که روزی با ۳ شیفت کاری فعال بودند، امروز با یک‌سوم ظرفیت کار می‌کنند یا کاملاً تعطیل شده‌اند. برای نجات این صنعت راهبردی، آذربایجان شرقی نیازمند یک بسته سیاستی جامع و فوری است؛ شامل تخصیص ارز هدفمند، تسهیل واردات مواد اولیه، حمایت از صادرات، و حذف رانت در زنجیره تأمین. در غیر این صورت، یکی از ستون‌های صنعتی کشور، برای همیشه فروخواهد ریخت.
ثبت دیدگاه