حلقه مفقوده زنجیره ارزش در معادن آذربایجان‌شرقی

به گزارش آوای تبریز، آذربایجان شرقی یکی از استان هایی است که بالاترین ذخایر معدنی ارزشمند کشور را دارد و به جهت واحدهای فعالی همچون مس سونگون حرف های بسیاری در این حوزه اقتصادی و تبدیل شدن به قطب معادن منطقه دارد.

آذربایجان‌شرقی با ۸.۱ میلیارد تن ذخایر معدنی تخمینی، رتبه نخست کشور را دارد، اما فعالان عرصه معدن و افکار عمومی معتقدند که برخورداری استان متناسب با داشته‌های معدنی نیست و باید گام‌های جدی برای تغییر این وضعیت برداشته شود.

سالهاست مردم استان در انتظار توسعه بخش معدن و تحولی اساسی هستند به طوری که اکنون این موضوع به یکی از مطالبات جدی مردم تبدیل شده است و در این میان برنامه ریزان اقتصادی استان با علم و آگاهی از وجود منابع معدنی آذربایجان شرقی این بخش را در زنجیره ارزش استان گنجانده اند، اتفاقی زیبا و امید بخش که می تواند تحولی ارزشمند را برای مردم آذربایجان به ارمغان بیاورد.

اکنون تعیین بخش معدن برای طرح زنجیره ارزش آذربایجان شرقی فرصت مغتمی است تا در شرایط کنونی این بخش، نقش خود را به بهترین نحو در اقتصاد منطقه ایفا کند.

زنجیره ارزش (Value Chain) مجموعه فرآیندها و فعالیت‌هایی است که یک کسب و کار متعهد به انجام آن‌ها می‌شود تا به محصولات یا خدمات خود ارزش اضافه کند، این فعالیت‌ها، از ابتدایی‌ترین مراحل یعنی تامین مواد اولیه از تامین‌کنندگان تا مراحل انتهایی که همان ارائه خدمت و تحویل کالا و خدمات پس از فروش است، در جهت ایجاد ارزش پیش می‌روند. این افزایش ارزش؛ در بهای نهایی محصول، میزان سودآوری آن و رضایت مشتری خود را نشان می‌دهد.

انتخاب معادن آذربایجان‌شرقی برای توسعه در طرح زنجیره ارزش راهبردی 
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی  با بیان این که آذربایجان شرقی یکی از استان‌های برتر در حوزه معدن است، گفت: یکی از حوزه های تعریف شده در زنجیره ارزش راهبردی استان توسعه معادن و صنایع معدنی است.
محمد کلامی افزود: وجود بخش قابل توجه ذخایر معدنی آذربایجان شرقی موجب شده است توسعه معادن و صنایع معدنی این استان نسبت به سایر استان‌ها مزیت نسبی داشته باشد.
وی ادامه داد: طرح های متعدد بزرگی اعم از نفلین سینیت و مس 

ود دارد که تکمیل زنجیره ارزش در این بخش ها تحولات بزرگی در حوزه اقتصادی استان ایجاد خواهد کرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به ظرفیت منحصر به فرد طرح نفلین سینیت در استان خاطرنشان کرد: پـروژه تولیـد آلومینـا از نفلین سـینیت در شهرسـتان سـراب یکـی از مهمتریـن طرح هـای معدنـی اسـتان اسـت.
وی وضعیت معادن مس استان آذربایجان شرقی را بسیار حائز اهمیت عنوان کرد و گفت: ظرفیت عظیم این معادن و توجه جدی، سرمایه گذاری های جدید در طرح های مس این استان را توجیه پذیر می کند.
کلامی اضافه کرد: صنایـع معدنـی کشـور ظرفیت مناسـبی بـرای رشـد و توسـعه اقتصـادی دارد و در برخی زنجیره هـای ارزش، مانند حمـل و نقـل، خدمـات و توسـعه بـازار تاثیرگـذار اسـت.
وی در خصوص تشـکیل کمیته معادن در شهرسـتان ها و تعیین تکلیف و ساماندهی معادن استان گفت: در خصوص صدور پروانه های بهره بـرداری، اکتشـاف، فعال سـازی معـادن و وصـول حقـوق دولتـی اقدامـات جـدی انجام شـده اسـت.

طرح زنجیره ارزش؛ ناجی معادن آذربایجان‌شرقی 
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به تاثیر تکمیل زنجیره ارزش و اتصال حلقه های مفقوده در توسعه حوزه معدن و صنایع معدنی اعلام کرد: به منظور پیشبرد اهداف توسعه هر بخش، یک راهبر تعیین می شود که برنامه های این طرح را اجرایی کند.

گشایش اقتصادی با اجماع جمعی
کلامی تکمیل زنجیره ارزش در حوزه معدن و صنایع معدنی را برای رشد و شکوفایی صنعت استان بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اجرای این طرح و حمایت دولت برای اتصال حلقه های مفقوده و جذب سرمایه گذاران تاثیر زیادی بر ایجاد اشتغال، رشد تولید، درآمدزایی و صادرات خواهد داشت.
وی با بیان این که حوزه معادن نقش ویژه ای در توسعه اقتصادی کشور و قطع وابستگی به صادرات نفت دارد، اظهار کرد: تکمیل زنجیره های تعریف شده برای توسعه در آذربایجان شرقی یک کار مهم و چند وجهی است که برای پیشبرد اهداف، تمام دستگاه های متولی باید همکاری لازم را با بخش خصوصی داشته باشند تا با دستیابی به یک نقطه مشترک شاهد رشد و توسعه اقتصادی باشیم.

آذربایجان‌شرقی؛ بهشت تنوع مواد معدنی کشور 
در این زمینه مدیر کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد: با توجه به نامگذاری امسال به عنوان سال مهار تورم و رشد تولید از سوی مقام معظم رهبری و رویکرد دولت سیزدهم توسعه فعالیت های اکتشافی و بهره‌برداری از معادن در دستور کار اداره کل صمت استان قرار گرفته است.
محمدجعفر عظمائی آذربایجان‌شرقی را بهشت تنوع مواد معدنی کشور دانست و افزود: آذربایجان شرقی با وجود ۵۲ نوع ماده معدنی، یکی از استان های دارای مزیت در این حوزه است.
وی با اشاره به تحولات مهمی که در حوزه معدن در حال وقوع است، تاکید کرد: انتخاب بخش معدن و صنایع معدنی در زنجیره ارزش راهبردی و احصا حلقه های مفقوده در توسعه این بخش تاثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت.

افزایش تمایل سرمایه‌گذاران برای فعالیت در بخش معدن 
مدیر کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با بیان این که در ۶ ماه نخست امسال با صدور ۴۸ فقره پروانه اکتشاف میزان صدور مجوز در این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل سه برابر افزایش یافته است، گفت: صدور ۱۸ فقره پروانه بهره برداری از معادن نشان دهنده جذب سرمایه گذاران به فعالیت در این بخش است.
عظمائی با اشاره به این که با توجه به مصوبات سفر رییس جمهور، شرکت مس آذربایجان ثبت شده است، اظهارکرد: فعالیت مستقل این شرکت بدون تردید در اقتصاد استان نقش ویژه ای خواهد داشت که در حال حاضر یک سری مسائل حقوقی برای فعالیت این شرکت وجود دارد که پیگیر رفع موانع این موارد هستیم.

وی با اشاره به احیای هشت معدن در نیمه نخست امسال خاطرنشان کرد: به منظور رفع مشکلات معادن، جلسات مختلف شورای معادن، کمیته فنی معادن و جلسات شورای تامین به طور مرتب برگزار می شود.
وی اظهار کرد: همکاری نکردن ارگان‌های ذیربط مانند اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در اعلام اراضی ملی و غیرملی، اداره کل محیط زیست در خصوص مسائل زیست محیطی، اداره کل میراث فرهنگی در مورد معرفی محدوده های معدنی به عنوان طرح گردشگری از جمله مواردی است که فعالیت معادن را با مشکل مواجه کرده است.
مدیر کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه در حال حاضر در ۵۸۱ معدن استان پنج هزار و ۹۴ نفر مشغول به کار هستند، گفت: در دوره جدید مزایده معدنی نزدیک به ۲۵۰ مجوز معدنی به مزایده عمومی گذاشته می شود که از این تعداد ۱۵۱ مورد پروانه بهره برداری و مابقی مربوط به گواهی اکتشاف، پروانه اکتشاف و مجوز برداشت است.

افزایش ارزش افزوده مواد معدنی با تکمیل زنجیره ارزش 
رئیس خانه معدن آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اهمیت اجرای طرح زنجیره ارزش در بخش معدن و صنایع معدنی استان گفت: به منظور جلوگیری از خام فروشی، مواد معدنی پس از استخراج مراحل بسیاری را برای فرآوری طی می کند که در این صورت با افزایش هر مرحله از فرآوری ارزش افزوده بیشتری برای مواد معدنی استخراج شده ایجاد می شود.
نوروزی گفت: با ایجاد شهرک های تخصصی و شرایطی مناسب برای فعالیت در این بخش، علاوه بر افزایش ارزش محصول تولید شده، اشتغال زایی و درآمدزایی ایجاد می شود.

توسعه بخش معدن در گرو تامین زیرساخت‌ها 
وی ادامه داد: با رفع موانع فعالیت و فراهم کردن زیرساخت های مورد نیاز در بخش معدن باید شرایطی ایجاد شود تا سرمایه گذاران به فعالیت در این حوزه ترغیت شوند.
رئیس خانه معدن آذربایجان شرقی تاکید کرد: باید در سیاستگذاری های کلان، برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای اتخاذ شود که فضای مناسبی برای فعالیت سرمایه‌گذاران فراهم شود برای مثال پس از استخراج مواد معدنی، سرمایه‌گذاران برای ادامه فرآیند فرآوری، دیگر معطل تامین انرژی برق نباشند.
وی در خصوص موضوع تاثیر معارضان محلی در فعالیت معادن استان گفت: اگر حقوق دولتی معادن به استان بازگردد بدون تردید آثار این موضوع در محل فعالیت معادن از سوی مردم محلی دیده می‌شود و روستاییان احساس می‌کنند که از مواهب این معادن بهره‌مند هستند که این موضوع نقش مطلوبی در رفع این موارد خواهد داشت.

معارضان محلی مانعی برای فعالیت معادن 
اما در همین زمینه یک بهره بردار معدن در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: بخش معدن قابلیت زیادی برای توسعه دارد که این موضوع مستلزم حمایت دولت از فعالان بخش خصوصی در این حوزه است.
خانم مجیدی افزود: در حال حاضر یکی از مشکلات بخش معدن وجود معارضین محلی است که در این زمینه دستگاه‌های متولی هیچ حمایتی از بهره‌برداران نمی کنند و بهره‌برداران را مسئول تمام رویدادها می دانند.
وی ادامه داد: با وجود این که معدنکاران همکاری زیادی با مردم محلی دارند ولی با این وجود گاهی اوقات روستاییان محدوده های معدنی را دارایی های خودشان می‌دانند تا جایی که گاهی اوقات وضعیت به اندازه ای بد می شود که معادن تعطیل می‌شود.

ارائه نکردن تسهیلات بانکی با پروانه بهره‌برداری معادن 
این مدیر عامل شرکت معدنی اظهار کرد: دومین مشکل بهره‌برداران معادن این است که در زمان اخذ تسهیلات، بانک‌های عامل پروانه‌های بهره‌برداری معادن را به عنوان ضامن قبول نمی‌کنند این در حالی است که موضوع اعطای تسهیلات با پروانه های بهره برداری معادن مصوب شده است.
مجیدی گفت: برای اخذ تسهیلات بانکی حتی به تهران هم رفته ام و شش ماه تلاش کرده ام ولی متاسفانه بانک ها پروانه های بهره برداری را قبول نمی کنند.

افزایش هزینه‌های فعالیت معادن 
وی با اشاره به موضوع دریافت حقوق دولتی از معادن خاطرنشان کرد: نرخ فروش مواد معدنی را دولت تعیین می‌کند در حالی که در حال حاضر هزینه‌های فعالیت معادن افزایش زیادی داشته است و این موضوع برای فعالان این بخش مقرون به صرفه نیست.
مدیر عامل این شرکت معدنی اظهار کرد: تعیین حقوق دولتی غیرکارشناسی از درآمد مواد معدنی و تمام موانع و مشکلات موجب سخت شدن شرایط برای فعالان حوزه معدن در استان شده است.
مجیدی تاکید کرد: بدون تردید رفع موانع و مشکلات حوزه معدن و صنایع معدنی تاثیر زیادی در افزایش میزان سرمایه‌گذاری و توسعه این بخش خواهد داشت.

بر اساس این گزارش؛ با وجود تحریم ها و شرایط ویژه اقتصادی، وجود معادن نعمت بزرگی برای کشور تلقی می شود نعمتی که مردم آذربایجان به خوبی بر تاثیر این ذخایر معدنی بر اقتصاد منطقه واقف هستند و فعالان حوزه معدن در هر زمان برای رشد و توسعه این بخش تلاش کرده اند و همواره پای کار بوده اند. حال باید دید طرح زنجیره ارزش با سکانداری مسئولان استانی چگونه به سر منزل توسعه خواهد رسید تا مردم از مواهب بخش معدن نفع ببرند.