به گزارش آوای تبریز به نقل از دیلی صباح باید پرسیدآیا پیوندهای مستحکم بین روسیه و ایران به دلیل سیاست های متفاوت در مورد مناقشه آذربایجان و ارمنستان از بین می رود؟
در زمانی که پاریس، برلین و لندن تحریم‌های جدیدی را علیه تهران به اتهام ارسال موشک به روسیه وضع کردند و اوکراین ایران را با عواقب شدیدی برای روابط دوجانبه تهدید کرد، رسانه‌های ایرانی به انتقاد ازحمایت متحد قدیمی خود، روسیه مشغول شدند.
این تناقض پیچیدگی چشم‌انداز منطقه‌ای را آشکار می‌کند، جایی که ایران خود را در محاصره چالش‌های متعددی می‌بیند و وی را مجبور می‌کند بین منافع متضاد حرکت کند.
بیانیه‌های اخیر ایران به تنش‌های اساسی در روابط «در حال رشد» ایران و روسیه اشاره می‌کند که در برابر فشارها و تحریم‌های غرب با چالش‌های مشترکی که هر دو کشور با آن مواجه هستند، متحد به نظر می‌رسد. به نظر می رسد مواضع اخیر روسیه در قبال موضوع کریدور زنگزور در قفقاز جنوبی بسیاری از ملاحظات ایران را به یکباره آشکار کرده است، به دنبال اتهاماتی مبنی بر نقش روسیه در به انحراف کشیدن مذاکرات بر سر توافق هسته ای و کشاندن پای ایران به بحران اوکراین و حتی حمایت از مواضع کشورهای عربی در سه جزیره مورد مناقشه اماراتی مواردی است که روابط با روسیه را مخدوش کرده است.
روابط روسیه و ایران پیچیده و در هم تنیده است و تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی بسیاری است و شاهد تغییرات متعددی بین همکاری و تنش و همچنین رقابت برای نفوذ به ویژه در منطقه قفقاز بوده است. قدمت این روابط به قرن ها قبل برمی گردد و به شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی و اقتصادی هر دو کشور و نیز تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه و جهان قرار گرفته است.
امروز کار ایران برای حفظ نفوذ سنتی خود در قفقاز جنوبی، جایی که رقبای آن در حال قوی‌تر شدن هستند، دشوار است، در حالی که بسیاری از کشورها برای اجرای پروژه‌های زیربنایی بزرگ در منطقه تلاش می‌کنند. این پروژه ها می توانند مسیرهای تجاری و حمل و نقل را در آنجا تغییر شکل دهند. ایران به دنبال مشارکت در این پروژه ها است اما با رقابت شدید سایر کشورها مواجه است.
علاوه بر این، تحریم های بین المللی توانایی تهران برای سرمایه گذاری در منطقه و گسترش روابط تجاری خود را محدود می کند. این تحریم ها بر اقتصاد ایران تأثیر منفی می گذارد و دستیابی ایران به اهداف خود در قفقاز جنوبی را دشوار می کند. ایران همچنین برای حفظ روابط خوب با ارمنستان بدون تنش در روابط با آذربایجان، علاوه بر مواجهه با گسترش اسرائیل در قفقاز جنوبی که ایران را وادار به اتخاذ تدابیر متقابل می‌کند، تلاش می‌کند.
شراکت نزدیک بین روسیه و آذربایجان چالش بزرگی برای ایران به وجود می‌آورد ، زیرا روسیه از جمهوری آذربایجان حمایت نظامی و اقتصادی قدرتمندی می‌کند و توانایی این کشور را برای مقاومت در برابر فشار ایران افزایش می‌دهد.
اگرچه ایران روابط مستحکمی با ارمنستان داشته است، اما با وجود پیشینه مذهبی و فرقه ای مشترک، نتوانسته آذربایجان را وارد حوزه نفوذ منطقه ای خود کند. آذربایجان همچنان محل مناقشه ایران است.
وضعیت امروز تغییر کرده است و مشخص نیست که پیروزی آذربایجان در جنگ دوم قره باغ چه تاثیری بر روابط این کشور با ایران خواهد داشت. این پیروزی مستلزم آن است که ایران تلاش و منابع بیشتری را برای انطباق با واقعیت ژئوپلیتیک جدید در امتداد مرز شمالی خود به کار گیرد. این تغییر در موقعیت راحت ایران در قفقاز جنوبی طی سه دهه گذشته در زمان چالش برانگیزی برای تهران رخ می دهد.
تنش‌های اخیر محافل سیاسی و رسانه‌ای ایران در قبال مسکو را می‌توان در چارچوب مانورهای پیچیده دیپلماتیک ایران، تحت تأثیر تناقضات در سیاست‌های خارجی هر دو کشور تفسیر کرد. در حالی که ایران به دنبال استفاده از شرایط بین المللی برای بهبود روابط خود با غرب، به ویژه با انتخابات ریاست جمهوری آتی آمریکا است، روسیه قصد دارد اتحاد خود با ایران را در برابر فشارهای غرب تقویت کند. در این شرایط، تهران ممکن است یک بازی دوگانه انجام دهد و به دنبال به حداکثر رساندن دستاوردهای خود از هر دو طرف باشد.
باید گفت که انکار اتهامات ایران مبنی بر تامین تسلیحات به روسیه ممکن است بخشی از یک استراتژی چند وجهی با هدف دستیابی به اهداف چندگانه سیاسی باشد. تهران با حفظ موضع مبهم به دنبال خرید زمان و تقویت جایگاه خود در مذاکرات هسته ای است. همچنین به دنبال تضعیف وحدت غرب و تقسیم موضع خود در قبال ایران است. در عین حال، این انکار ممکن است منعکس کننده تناقضات داخلی در حکومت ایران باشد، جایی که جریان های سیاسی مختلف برای نفوذ و قدرت با هم رقابت می کنند. در حالی که برخی گروه ها به دنبال تقویت روابط با روسیه هستند، برخی دیگر به دنبال حفظ کانال های ارتباطی با غرب اند.
ثبت دیدگاه