به گزارش آوای تبریز، سرعت بخشی به جابجایی ساکنان مناطق حاشیه نشین تبریز موضوعی دیرینه در بحث مدیریت بحران این کلان شهر است که به رغم چندین سال مطالعه و طراحی، تاکنون دستاورد چشمگیری نداشته است.
این در حالی است که همه مسوولان کشوری و استانی با اشاره به جمعیت حدود ۴۰۰ هزار نفری حاشیه نشینان تبریز، همواره بر لزوم اتخاذ تدابیر لازم برای حل این معضل در اسرع وقت و قبل از وقوع هر گونه حادثه احتمالی فاجعه بار تاکید دارند؛ کارشناسان مسایل شهری نیز می گویند که در صورت وقوع یک زمین لرزه ۶ ریشتری یا بالاتر، حتی امکان دسترسی با پای پیاده همه به کوچه های یک متری مناطق حاشیه نشین در دامنه های ارتفاعات عینالی نیز وجود ندارد، چه رسد به اینکه بتوان از ماشین آلات مورد نیاز برای این منظور استفاده کرد.
در بحث از مناطق حاشیه نشین تبریز نباید از این نکته نیز غافل شد که عمر اغلب این مناطق از قبیل خلیل آباد، یوسف آباد، احمد آباد و … اکنون به بیش از ۴۰ سال می رسد و قدمت آنها از بسیاری از شهرک های اقماری تبریز بیشتر است؛ به عبارت دیگر مدیران شهری و استانی در دهه های گذشته باید ضمن پیشگیری از توسعه مناطق حاشیه نشین نسبت به ساماندهی مناطق موجود نیز اقدام می کردند تا تصمیم سازان امروز شاهد میراث مناطقی به ۴۰۰ هزار حاشیه نشین نباشند.
البته از حق نباید گذشت که در این سال ها، اقدام ارزشمندی نیز در این راستا انجام گرفته که طرح بازآفرینی شهری از جمله آنهاست و شهرداری تبریز نیز با ساخت ۲۴۷ واحد مسکونی برای حاشیه نشینان در منطقه «اسد گولی» تلاش کرده از این معضل گره گشایی کند؛ این در حالی است که کارشناسان می گویند هر گونه موفقیت در اجرای طرح های ساماندهی مناطق حاشیه نشین منوط به همراهی خود حاشیه نشینان است.
نگاه مسئولان به بازآفرینی شهری باید اورژانسی باشد
ساماندهی حاشیه نشنیان در دولت سیزدهم بیشتر مورد توجه قرار گرفته و تلاش برای برداشتن گام های منتج به نتیجه در ارتباط با آن مورد تاکید استاندار آذربایجان شرقی بوده و وی ابتدای امسال در نشستی با مدیران دستگاه های مرتبط و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در این زمینه تاکید کرد.
عابدین خرّم در این نشست با بیان اینکه ظرفیت‌های بازآفرینی باید با نهضت ملی مسکن همسو باشد، اظهار داشت: بخشی از نگاه متولیان و مسئولان به بازآفرینی شهری باید اورژانسی بوده و ساکنان محدوده‌های پرخطر در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سکونتگاه های مطمئن دست یابند.
استاندار آذربایجان شرقی ادامه داد: هنر مدیریت قبل از بحران این است که با فعال‌سازی ظرفیت‌های بازآفرینی شهری، از بحران‌های پس از زلزله احتمالی بکاهد.
خرّم همچنین به معاونت عمرانی، اداره‌کل راه و شهرسازی و شهردار تبریز ماموریت داد تا مطالعات دقیقی در راستای انتقال واحدهای مسکونی و درجاسازی مناطق فرسوده انجام دهند و پروژه‌های پیش‌بینی شده با به‌کارگیری ظرفیت‌های ملی و استانی عملیاتی شود.
هفت هزار هکتار بافت شهری تبریز نیازمند بازآفرینی است
معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز در نشست تخصصی آموزه‌های زلزله بم در تبریز گفت: هفت هزار هکتار بافت شهری تبریز نیازمند بازآفرینی شهری بوده که سه هزار و ۸۰۰ هکتار آن مربوط به مناطق حاشیه‌نشین است.
محمد عزتی، با تاکید بر اینکه بازآفرینی بافت فرسوده از ضرورت‌های کلانشهرها برای مقابله با بحران‌ها به شمار می‌رود، اظهار داشت: تبریز از شهرهای پرمخاطره کشور در زمینه بلایای طبیعی است.
وی با بیان اینکه ۲۴ هزار هکتار محدوده شهر تبریز است، اظهار داشت: تنها ۱۴ هزار هکتار از محدوده تبریز، محدوده شهری است و ۱۰۴ هزار نفر از شهروندان در بافت فرسوده سکونت دارند.
معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز گفت: در قوانین مدون کشوری تاکید زیادی بر جلوگیری از افزایش بافت فرسوده وجود دارد اما متاسفانه در مقام تامین بودجه، وعده‌ها به طور چشمگیری عملیاتی نشده و اعتبارات بازآفرینی شهری از سوی دولت محقق نشده است.
عزتی، با اشاره به مسیرگشایی ها در شهر تبریز ادامه داد: مهمترین رویکرد مدیریت شهری جلوگیری از افزایش حاشیه نشینی در شهر است و از این رو با تاکید شهردار تبریز در سال آینده کمربند سبز در محدوده بافت حاشیه‌نشین اتوبان پاسداران و درختکاری در محدوده پارک بزرگ احداث می‌شود.
وی یادآوری کرد: بیش از ۵۷ درصد جمعیت کشور در ۱۸ شهر سکونت دارند و دولت باید برای حل معضل سکونتگاه‌های ناپایدار توجه ویژه داشته باشد و در راستای تحقق سهم ۷۰ درصدی بودجه برای بازآفرینی حاشیه نشینی نیز تلاش کند.
بافت فرسوده شهری رو به گسترش است
شهردار تبریز هم با بیان اینکه بافت فرسوده شهری در کشور رو به افزایش است، گفت: مطابق برنامه ششم توسعه، سالانه باید ۱۰ درصد بافت فرسوده شهرها احیا می‌شد.
به گزارش ایرنا، یعقوب هوشیار افزود: محوریت توسعه همه‌جانبه کشورها در دنیا منوط به توسعه کلانشهرها است و از این رو نظام تاب آوری شهری و مدیریت بحران در کلانشهرها باید مورد توجه دولت قرار گیرد.
وی با اشاره به اهمیت توجه به تاب‌آوری شهری در بلایای طبیعی، اظهار داشت: یکی از شاخص های توسعه پایدار شهر، توجه به تاب‌آوری شهری در بلایایی طبیعی همانند زلزله و وضعیت کشور در خصوص مواجه با بلایایی طبیعی است.
شهردار تبریز گفت: نرخ جمعیت‌پذیری شهرها با سرعت بالایی در کشور در حال افزایش است اما نظام فنی و برنامه‌ریزی هم وزن با اهمیت این مساله پیشرفت نمی‌کند.
هوشیار، با تاکید بر اینکه بافت فرسوده از معضلات مهم کلانشهرها محسوب می شود، ادامه داد: به عنوان طراحان شهری باید نگاه نقادانه‌ای به مسایل شهری داشت و جایگاه خود را در اجرای برنامه مدون پنج ساله مشخص کرد.
وی با انتقاد از عملکرد شهرداری‌ها در عمل به طرح‌های تفصیلی، یادآوری کرد: در عمل به طرح های تفصیلی در کلانشهرها حتی پیشرفت ۳۵ درصدی حاصل نشده و عیار عملکرد ما در مواقع بحرانی مانند زلزله مشخص خواهد شد.
شهردار تبریز گفت: در سال های اخیر نگاه مدیران، نظام مهندسی و دانشگاه‌ها در موضوع بازآفرینی شهری ارتقا یافته و باید دستگاه های متولی توجه ویژه ای به این موضوع بکنند.
هوشیار، با اشاره به مخاطرات طبیعی بالا در کلانشهرهای کشور از جمله تبریز، ادامه داد: باید در نظام‌مندی مسایل، پیشگیری و آمادگی و مقابله با بحران و بازسازی در دستور کار قرار گیرد.
آماده سازی هفت هزار واحد مسکونی برای انتقال ساکنان سکونتگاه های غیررسمی تبریز
بر اساس اعلام مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی در قالب طرح بازآفرینی اقداماتی آغاز شده و منازل مسکونی به تعداد ۲۴۰ واحد در منطقه «اسدگولی» آماده شده و هفت هزار واحد در «شهرک جوانان» تبریز نیز در حال آماده سازی برای تحویل به ساکنان بخش پهنه شمالی این شهر است.
محمدقلی هنربر در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه امکان در جا مقاوم سازی سکونت گاه های مناطق حاشیه نشین در روی گسل وجود ندارد، یاداور شد: اقدامات خوبی در حال انجام است ولی کافی نیست البته برای تسریع در موضوع انتقال همکاری مردم نیز بسیار مهم است.
وی ادامه داد: نظارت بر ساخت و سازها در سایر نقاط استان و تبریز باید توسط شهرداری ها و نظام مهندسی انجام شود و بر اساس آئین نامه ۲۸۰۰ استانداردهای الزام آور ارایه شده و در مصوبات ستاد پیشگیری نیز ابلاغ شده است.
هنربر اضافه کرد: عدم ساخت و ساز بر روی گسل ها، رعایت اصول ساخت و ساز در حریم گسل ها و عدم ساخت و ساز های بلند مرتبه در خیابان های کم عرض از جمله این الزامات است.
آنچه مسلم است زلزله تبریز دیر یا زود روی خواهد داد و بازسازی و مقاوم سازی خانه‌های ناایمن در بافت‌های فرسوده و سکونت گاه‌های غیررسمی نیازمند همکاری مردم در مسیرگشایی ها، تخریب و بازسازی خانه‌های ناایمن است.
دولت هم برای نوسازی و مقاوم سازی خانه‌ها در بافت‌های فرسوده تسهیلات و مشوق‌هایی از جمله وام ۳۵۰ میلیون تومانی و تخفیف ۵۰ درصدی پروانه ساخت توسط شهرداری ها در نظر گرفته است.
در حدود ۲۵ درصد جمعیت ۱.۸ میلیون نفری تبریز در سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه شهر زندگی می کنند.
ثبت دیدگاه